Η μουσική έχει τη δυνατότητα να προκαλεί έντονες συναισθηματικές ανταποκρίσεις στον ακροατή. Το χαρακτηριστικό αυτό συντέλεσε στη χρήση της απο τα αρχαία κιόλας χρόνια σαν μέσο θεραπείας. Οι Αιγύπτιοι το 3500π.Χ., οι Ιερείς στην Αρχαία Ελλάδα και οι Σαμάνοι είχαν στη φαρέτρα τους τη συμμετοχή της μουσικής στις ιαματικές τους διαδικασίες. Οργανωμένες βάσεις, ωστόσο, η θεραπευτική διάσταση της μουσικής απέκτησε κατόπιν της εφαρμογής της στους βετεράνους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ως «Μουσικοθεραπεία». 

Για πολλούς ο όρος «Μουσικοθεραπεία» δεν είναι γνωστός. Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Σύλλογο Μουσικοθεραπείας, η Μουσικοθεραπεία βασίζεται στην κλινικά μελετημένη χρήση της μουσικής, με σκοπό την επίτευξη ατομικών στόχων στo πλαίσιo μιας θεραπευτικής σχέσης μεταξύ του θεραπευόμενου και ενός  ειδικά εκπαιδευμένου θεραπευτή. Δηλαδή επιστρατεύεται η μουσική με τέτοιον τρόπο και στο ανάλογο πλαίσιο, ώστε ο θεραπευόμενος να πετύχει τον στόχο που επιθυμεί, όπως ανακούφιση από το άγχος, καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων ή αυτοβελτίωση. Η μουσικοθεραπεία έχει δύο υποκατηγορίες, τη διαδραστική και τη δεκτική. Στη διαδραστική μουσικοθεραπεία η μουσική παράγεται από τον θεραπευτή και τον θεραπευόμενο, με βασικό στοιχείο τον αυτοσχεδιασμό. Στη δεκτική μουσικοθεραπεία η μουσική παράγεται μόνο από τον θεραπευτή ζωντανά ή ηχογραφημένη. Σε αυτήν την υποκατηγορία ανήκουν οι θεραπείες Guided Imagery and Music (GIM) και Music Imagery (MI).

Η GIM βασίζεται στην μουσικοκεντρική εξερεύνηση της συνειδητότητας με τη χρήση ειδικών προγραμμάτων κλασικής μουσικής, με στόχο τη διέγερση και διατήρηση ενός δυναμικού συνεχούς εσωτερικών εμπειριών, προσφέροντας στους θεραπευόμενους δυνατότητες για πνευματική, σωματική, γνωστική και συναισθηματική βελτίωση. Στη GIM η εμπειρία αφηγείται στον θεραπευτή κατά τη διάρκεια της μουσικής ακρόασης του προγράμματος και ακολουθεί η λεκτική επεξεργασία με το περας της μουσικής. To ΜΙ αποτελεί παραλλαγή του GIM κατά το οποίο αφορά μικρότερης διάρκειας μουσική ακρόαση χωρίς παράλληλη αφήγηση της εμπειρίας. Οι συνεδρίες είναι ατομικές ή ομαδικές, και αφορούν όλες τις ηλικιακές ομάδες. Δύναται να λάβουν χώρα σε διάφορους χώρους, όπως νοσοκομεία, σχολεία, γραφεία θεραπευτών, ακόμη και κατ΄οίκον. Η επεξεργασία και η ενσωμάτωση της εμπειρίας γίνεται μέσω της τέχνης και του λόγου. Ο θεραπευόμενος συνήθως ζωγραφίζει μία μαντάλα (δηλαδή ζωγραφιά μέσα σε έναν προσχεδιασμένο κύκλο) και συζητάει την εμπειρία του με τον θεραπευτή.

Περιγράφοντας μία τυπική συνεδρία GIM, ξεκινάει με τη συζήτηση μεταξύ θεραπευόμενου – θεραπευτή, μέσω της οποίας αναδεικνύεται η τρέχουσα συναισθηματική κατάσταση του θεραπευόμενου και κατευθύνονται οι μουσικές επιλογές του θεραπευτή. Ακολουθεί η επαγωγή του θεραπευόμενου σε μία κατάσταση χαλάρωσης και ξεκινάει η μουσική. Ο θεραπευόμενος, έχοντας συνήθως κλειστά τα μάτια, βιώνει ένα ταξίδι που μπορεί να περιέχει εικόνες, συναισθήματα, κίνηση, αναμνήσεις και διάφορα άλλα στοιχεία. Την εμπειρία αυτή στη GIM τη μοιράζεται με το θεραπευτή κατά τη διάρκεια της μουσικής, ενώ στην MI μετά το πέρας της μουσικής ακρόασης. Μόλις ολοκληρωθεί η μουσική, ο θεραπευόμενος επαναφέρεται σε κατάσταση πλήρους συνείδησης και ακολουθεί, προαιρετικά, η ζωγραφιά της μαντάλα. Τέλος επεξεργάζεται η εμπειρία λεκτικά και εμβαθύνεται. 

Ποια άτομα μπορούν να βοηθήσουν αυτές οι θεραπείες; Οι θεραπείες GIM & MI  είναι κατάλληλες για άτομα με ψυχιατρικές διαταραχές, όπως διατροφικές διαταραχές, αγχώδεις διαταραχές, συναισθηματικές διαταραχές και ανοϊκές συνδρομές. Επίσης ενδείκνυνται για πάσχοντες από χρόνιο άλγος, και διάφορα χρόνια νοσήματα όπως καρκίνο. Εφαρμόζεται όμως και σε υγιή άτομα που επιθυμούν την προετοιμασία για κάποιο σημαντικό γεγόνός, όπως τη γέννηση ή την απώλεια κάποιου οικείου προσώπου. Σημαντική βέβαια είναι και η συμβολή της στην αυτοβελτίωση. Η αυτοβελτίωση είναι μια διαρκής διαδικασία, κατά την οποία το άτομο, βγαίνοντας έξω απο΄τη ζώνη άνεσής του, ενισχύει την αυτογνωσία του, κατανοεί και καλλιεργεί τα δυνατά του σημεία, παράλληλα αγκαλιάζοντας τις αδυναμίες του. Στην πορεία των συνεδριών τα θετικά αποτελέσματα της διαδικασίας αυτής αντικατοπτρίζονται στην καθημερινότητα του ατομου αλλά και στις σχέσεις του με τον περίγυρό του.  

Μια από τις ιδιαίτερες κατηγορίες ατόμων αποτελούν οι θεραπευόμενοι κάτω των 18 ετών. Συχνά στη θεραπευτική διαδικασία των παιδιών συμμετέχει μία ομάδα επαγγελματιών, όπως ψυχολόγοι, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές και παιδοψυχίατροι. Οι συνηθέστερες αιτίες προσέλευσης στις υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας για την ψυχική υγεία διαφέρουν από αυτές των ενηλίκων. Στα προσχολικά έτη (ηλικία 2-5 ετών) οι συνηθέστερες αιτίες είναι οι δυσκολίες στη σίτιση και τον ύπνο, το άγχος αποχωρισμού και τα ξεσπάσματα θυμού/ επιθετικότητα. Στη μέση παιδική ηλικία συνηθέστερα προβλήματα αποτελούν οι φοβίες, οι ελάσσονες δυσκολίες στις σχέσεις με τους συνομηλίκους, η ανυπακοή και οι φιλονικίες. Τα συχνότερα προβλήματα της εφηβείας (ηλικία 12-16 ετών) είναι οι διαταραχές διάθεσης, άγχος, δυσκολίες στη σχέση με τους συνομηλίκους, τάσεις φυγής, εμπλοκή με παράνομες ουσίες, κλοπές, ανυπακοή και καβγάδες. Επίσης τα παιδιά, γενικά, εκφράζονται πιο δύσκολα με λέξεις. Χρησιμότητα λοιπόν έχουν οι θεραπείες GIM και ΜΙ και σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα, καθώς δίνουν τη δυνατότητα στους θεραπευόμενους να εκφράσουν τη συναισθηματική τους κατάσταση μέσω μη λεκτικής επικοινωνίας, όπως γκριμάτσες, κίνηση σώματος και ζωγραφική (μαντάλα). Και εδώ η GIM ή ΜΙ μπορεί να εφαρμοστεί ως ατομική θεραπεία, παραδείγματος χάριν για την αντιμετώπιση διατροφικών διαταραχών ή φοβιών, ή ως ομαδική θεραπεία για την αντιμετώπιση δυσκολιών στην κοινωνική επαφή των παιδιών με συνομήλικα άτομα.

Συμπερασματικά οι μέθοδοι δεκτικής μουσικοθεραπείας GIM και ΜΙ είναι κλινικά μελετημένες, εφαρμόζονται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, σε πολλαπλές δομές και έχουν ένα ευρύ φάσμα θεραπευτικών ενδείξεων. Όσο χρήσιμες είναι στους ενήλικες, τόσο είναι και στα παιδιά, προσφέροντας στα άτομα από μικρή ηλικία εφόδια και αυτοβελτίωση, που θα τα βοηθήσουν να επεξεργάζονται προβλήματα, όπως τραυματικές εμπειρίες, απώλειες αγαπημένων ατόμων και κοινωνικά θέματα, σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής τους.

Βιβλιογραφία

• Receptive Methods in Music Therapy, by Denise Grocke and Tony Wigram
• Guided Imagery and Music (GIM) and Music Imagery Methods for Individual and Group Therapy, by Denise Grocke and Torben Moe
• Guided Imagery and Music: The Bonny Method and Beyond, by Denise Grocke
• Oxford Ψυχιατρική Βασικές Αρχές, Harrison Paul, Cowen Philip, Burns Tom, Fazel Mina
• Εικόνες: com, Pinterest

Υφαντής Σωτήριος, Ειδικευόμενος Ψυχιατρικής Ενηλίκων, Εκπαιδευόμενος Δεκτικών Μορφών Μουσικοθεραπείας GIM και ΜΙ, Μουσικός

Wisc- V ψυχομετρικό σταθμισμένο εργαλείο αξιολόγησης του νοητικού δυναμικού

Η κλίμακα WISC-V αποτελεί ένα παγκόσμια διαδεδομένο, αξιόπιστο και έγκυρο εργαλείο για την αξιολόγηση της γνωστικής ανάπτυξης των παιδιών. Χορηγείται σε ηλικίες παιδιών από 6 έως 16 ετών. Είναι σταθμισμένο στην Ελλάδα με την επιστημονική επιμέλεια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης . Αποτελείται από 13 κλίμακες οι οποίες αξιολογούν διαφορετικούς τομείς νοημοσύνης η καθεμία, με τις εξής δείκτες:

Τον Δείκτη Λεκτικής Κατανόησης

Τον Δείκτη Οπτικοχωρικής Αντίληψης

Τον Δείκτη Ρέοντος Συλλογισμού

Τον Δείκτη της Εργαζόμενης Μνήμης

Τον Δείκτη Ταχύτητας Επεξεργασίας

Τον Γενικό Δείκτη Νοημοσύνης

Περιλαμβάνει και βοηθητικούς δείκτες για την καλύτερη κατανόηση της γνωστικής αλλά και μαθησιακής επάρκειας ενός παιδιού.

Στο κέντρο μας χορηγείται το συγκεκριμένο εργαλείο και για οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με αυτό ή για να κλείσετε κάποιο ραντεβού μπορείτε να μας καλείτε στο 2610 270597

ΛΟΓΟΜΕΤΡΟ- σταθμισμένο εργαλείο γλωσσικής αξιολόγησης, ηλικίας 4 έως 7 ετών.

Ανιχνεύει έγκυρα και έγκαιρα τα παιδιά που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης γλωσσικών διαταραχών ή δυσκολιών στη μάθηση του γραπτού λόγου κατά τη φοίτησή τους στο νηπιαγωγείο και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου.

Επίσης, οδηγεί στην πρόληψη των δευτερογενών προβλημάτων ( άγχος , ματαίωση)

Αξιολογεί: κατανόηση προφορικού λόγου, λεξιλογική γνώση, αφηγηματικός λόγος, φωνολογική επίγνωση, μορφολογική επίγνωση, πραγματολογική επάρκεια, γνώση γραφοφωνημικών αντιστοιχιών και χρήση γραπτού λόγου. Χορηγείται μέσω καινοτόμας τεχνολογικής εφαρμογής.

Περισσότερα: Νέα μέτρα για τον covid-19 στο κέντρο μας

Για ακόμα μια φορά καλούμαστε να κάνουμε αλλαγές στην επαγγελματική και την προσωπική μας ζωή, να αλλάξουμε τις συνήθειές μας και να ΜΕΙΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ. Σε αυτή την αλλαγή εμπλεκόμαστε τόσο εμείς όσο και τα παιδιά μας, τα οποία πρέπει και αυτά με τη σειρά τους να αλλάξουν συνήθειες, να προσαρμοστούν στις νέες σχολικές απαιτήσεις, να παγώσουν για λίγο δραστηριότητες που τους προκαλούν ευχαρίστηση. Σε αυτό το σημείο λοιπόν, το κέντρο μας με τη πολύτιμη βοήθεια της εργοθεραπεύτριας Υβόννης Τσαμπουνιάρη, θα σας προτείνει μερικές ιδέες ώστε το «μένουμε σπίτι» να κυλήσει όσο το δυνατόν πιο ευχάριστα και δημιουργικά για τους μικρούς μας φίλους, και κατ’ επέκταση για εσάς.

Περισσότερα: Παί-ζωντας στο σπίτι